Zeezicht


Uit: Dichten over de zee, bundel ter gelegenheid van de Literatuurprijs Schiermonnikoog 2018. Uitgeverij Kolstein Lifestyle & Boeken, meer informatie via www.schiermonnikoogshop.nl.

blikveld

twee vensters op de wereld
vanuit je eigen hoek
kijkend ervaar je uitsneden
van elkaars beleving
soms overlapt
 
precies hier en nu
als het licht zo valt
daar en dan
zie je dwars door alles heen

OPRIJZEN

Deze zomer draait Earnewâld om Ljochtstill, verstilling en landschap. Rondom dit dorp aan de rand van nationaal park de Alde Feanen zijn turven (glazen ateliers) geplaatst, die onderdak bieden aan kunstenaars. De turf bij de VVV was van 14 juli tot en met 8 augustus de uitvalsbasis voor Oprijzen vanuit de turf tot het moment van oprijzen in de natuur, een beeldende vertelling van Bart Ensing en Marion Steur.

De uitnodiging van Ljochtstill hebben Bart en ik in dank aanvaard. Verstilling, kwetsbaarheid en landschap – het landschap van de Alde Feanen  – vormden het thema waarmee we vier weken lang als artists in residence te Earnewâld aan de slag gingen.

Het idee voor een vrouw die oprijst uit het landschap, had Bart al snel. En dat de vrouw om woorden vroeg. Dat bracht ook mij naar Ljochtstill. Bart en ik komen uit heel andere omgevingen dan die van Earnewâld en om de vormen van de veenvrouw in beeld te krijgen en haar woorden op te sporen, hebben we eerst de tijd genomen om de prachtige omgeving van Earnewâld in te ademen tot we helemaal vervuld waren van de afwisseling, het groen, blauw en geel, de weidsheid en de beschutting. Schoorvoetend kwam ze tevoorschijn, de veenvrouw.

Het silhouet van  vrouw doemt op. Alles is donker, koud en klam. Ze maakt zich op voor de tocht die ze al zo vaak maakte. De tocht die niet alleen haar, maar ook haar land uitputte. Ze sleept zonder keus een grote slokop voort die alles verslindt en niets dan op onland achterlaat. Haar zachte land verwarmt ver weg het westen.

Dan is de ruif leeg.

Het water glinstert dag en nacht. De veenvrouw staat stil. Ze richt zicht op, zet alle zintuigen open. Ze weet, de toekomst hier is aan haarzelf. Naast het jaagpad waar ze zo vaak liep, kijkt ze naar het water. Het houdt haar een spiegel voor. Ze voelt de ruimte. Het water reikt tot aan de horizon die licht lijkt nu dag- en maanlicht niet meer ineens door de zachte grond worden opgeslokt.

Het land van de veenvrouw is blauwer geworden. Ze is een lange weg gegaan. Ze stapt lichtvoetig op het pad dat zich voor haar voeten ontrolt.

Langs het wandelpad aan de oostkant van de Earnesleat richting uitkijktoren rijst ze op, de veenvrouw: eerst nog tot aan haar middel in de grond en aan het eind fier boven de grond.

OPRIJZEN

de donkere grond is zacht en zuigt
eenmaal in beweging groeit de ruimte
land en water hebben stuivertje gewisseld
de horizon verkleurt         de lucht klaart
het water weerkaatst de zon

© Marion Steur

Omdat het Fries zo mooi is maar ik het niet machtig ben, heeft Suzan Bosch de vijf regels zoals ze bij de veenvrouw in het veld staan in het Frysk vertaald:

RIZE

De swarte grûn is sêft en sûcht
ienkear yn beweging groeit de romte
lân en wetter ha stuorke wissele
de hoarizon ferkleuret       de loft klearret
it wetter wjerkeatst de sinne

© Suzan Bosch

durven loslaten

Ze komen altijd terug. Momenten van twijfel liggen voor mijn voeten alsof ik nooit heb nagedacht over wat ik wil of kan, waarom ik doe wat ik doe. Het meest opdringerig zijn die momenten als een plan dat me heel blij maakte, meer een luchtkasteel blijkt te zijn. Het pad dat ik zo helder voor me zag, blijkt bezaaid met obstakels. In elk obstakel schuilt een andere twijfel. Over gestapelde obstakels kan ik niet heen kijken, laat staan klimmen. Hoe herstel ik mijn bewegingsruimte?

Heel voorzichtig kijk ik om een hoekje naar de twijfels. Een voor een en op mijn eigen tempo bekijk ik ze van alle kanten. Ze kijken terug. Met sommige word ik vrienden, andere laat ik gaan.

op zoek naar de vrouw

In november 2017 bezocht ik F/LUISTER, de gezamenlijke expositie van Ine van Son en Nicolette Peters in Waalwijk. Het thema vrouwelijkheid werd vanuit verschillende perspectieven belicht met als sluitstuk een installatie waaraan ook de bezoekers een bijdrage mochten leveren.
Uit die installatie ontstond een poëtisch drietal van vrouwelijke archetypen. Maak kennis met Barbie die graag glinstert, met elf Sheela en aardvrouw Anneke.

Zie ook de blog van Ine van Son over dit bijzondere project.